Alles over kerstornamentenmerk Vondels: 'Een boterham met hagelslag zit erbij volgend jaar'

Van een cowboylaars tot een koksmuts en van een oester tot een Oostenrijks chalet. Loesje Donner-Raedts en Yan Xu, oprichters van Vondels, hebben een almaar groeiend oeuvre aan kerstornamenten waarin kwaliteit en originaliteit samenkomen. Maar wat gaat er allemaal vooraf aan al die kleur en glitter? We spreken Loesje over het uitgebreide ontwerp- en productieproces.

Op de dag dat we elkaar spreken is het 21 december, vier dagen voor Kerstmis. Loesje, hoe is het nu bij jullie? 
Loesje: 'Wij zijn half november begonnen met de collectieverkoop voor 2024. Harrods bijvoorbeeld wil graag vanaf mei de collectie in de winkel. Zij verkopen echt de hele zomer door. Die grote klanten vliegen 's morgens in, komen vervolgens hierheen en zijn dan een halve dag in de showroom bezig. Daarna zetten we ze met een taxi in Amsterdam af. Dat vind ik altijd zo leuk, want we zijn geneigd om naar Parijs of Londen te gaan voor kerst, maar Amsterdam is zó superleuk. Het is dus nu bij ons ook grote drukte, maar dan meer voor volgend jaar.' 

Inmiddels hebben jullie honderden verschillende ornamenten. Jij bent ook hoofddesigner, waar haal jij telkens weer inspiratie vandaan?  
Loesje: 'Ik doe inderdaad design, marketing en sales en Yan is verantwoordelijk voor de productie en logistiek. In januari begin ik weer met de nieuwe collectie voor 2025. Dat begint met het kijken naar wat er gebeurt in het straatbeeld: Waar zijn mensen mee bezig? Wat gebeurt er bij mooie en inspirerende modemerken? Maar het zijn ook dingen die in de samenleving spelen, dus bijvoorbeeld op dit moment de croissant met pudding of vorig jaar de espresso martini. Dat zijn trends die wij vertalen naar een kerstornament. Het kan ook van een vakantie zijn. Ik was zeven jaar geleden in het Picasso museum in Spanje en daar zag ik lippen. Die hebben we nog steeds in de collectie. Het hele jaar door verzamel ik ideeën voor het jaar erna. Ook mooie kleurbeelden, bijvoorbeeld in een magazine, en dat hoeft helemaal niks met kerst te maken te hebben. Dat kan een interieur of een tuin zijn en dan denk ik: dat is mooi, die kleuren bij elkaar, dat ga ik onthouden. Ik bewaar van alles en op het moment dat ik in januari begin, pak ik dat er allemaal bij.'

Hoe gaat het daarna verder? Waar beginnen jullie met het maken van een ornament? 
Loesje: 'We beginnen dus met alle ideeën en dan werk ik die ideeën uit. Ik verdiep mij dan tijdelijk in bijvoorbeeld espresso martini's of in het padelracket: Hoe ziet dat eruit? Wat voor materiaal is het? Welke structuur moet er in de mal zitten? Op het moment dat ik weet hoe het ongeveer eruit moet zien, wordt dat getekend. Dan moet bijvoorbeeld bij het padelracket het handvat anderhalve centimeter zijn en het racket moet weer een andere grootte zijn. De verhoudingen zijn heel belangrijk. Ik ben hierbij nog niet bezig met kleuren. Dit zijn echt de eerste designs en die worden naar de claymoldmaker, een kleimalmaker, in China gestuurd. Ik klei hier ook een klein beetje, maar dat ziet er hélemaal niet uit. Ik klei meer om te zien hoe groot of hoe klein het moet zijn. De kleimalmaker kleit het en stuurt het op naar mij.'

Hoe gaat dat heen en weer sturen van de kleimal? 
Loesje: 'De kleimalmaker had destijds nog nooit een padelracket gezien, dus ik moet heel duidelijk met mijn aanwijzingen zijn. Dat moet allemaal met pijlen en formaten erbij. Het is een soort technische tekening die ze krijgen. Vervolgens krijg ik die kleimal hier in Nederland binnen en dat is eigenlijk nooit in één keer goed. Dan ga ik weer met mijn Play-Doh klei eromheen kleien en zeg ik: 'Dit moet dikker' of 'Hier moeten puntjes'. Daarna wordt het weer naar de kleimalmaker gestuurd. Die maakt het hopelijk zoals ik wil en op het moment dat de kleimal goedgekeurd wordt, wordt die kleimal gebruikt om een harde mal te maken.'

Hoe ziet het verdere verloop van het productieproces eruit? 
Loesje: 'De harde mal moet je je voorstellen als een soort wafeltang. In een gietijzeren tang wordt een uitsparing gemaakt van de kleimal. Daarna komt het blaasproces waarin het ornament echt glas wordt. Een glazen rietje wordt verwarmd en dat gaat in die harde mal. Daarna wordt er op het rietje geblazen zodat de vorm erin komt te zitten. Het glas haal je eruit en als het afgekoeld is, ga je het verzilveren in een zinkbadje. Die verzilvering vindt plaats omdat het shine moet krijgen. Door het te verzilveren, krijg je daarna als je het verft een mooie glans erop. En dat is de volgende stap: het wordt beschilderd met de hand en vervolgens worden ook glitters, steentjes en stras aangebracht met de hand. Ieder ornament is uniek daardoor.' 

Uiteindelijk zit er veel handwerk in één ornament. Hoe lang ben je van A tot Z bezig met het maken van een ornament? 
Loesje: 'Van het idee totdat het eerste sample klaar is, kan zes weken tot twee maanden duren. Zo lang duurt het ontwikkelingsproces. Als je ook de productie en dergelijke erbij optelt, ben je zo zes maanden verder. Het is een heel lang proces en dat komt omdat wij ons eigen productontwerp doen. We kopen geen bestaande ornamenten of mallen, maar maken in het geheel onze eigen collectie.'

Welke ornamenten zijn dit jaar het hardst over de toonbanken gevlogen? 
Loesje: 'De cosmopolitan en esma, espresso martini, cocktails zijn héél populair. Vroeger was zoetigheid heel belangrijk en nu zie je een verschuiving naar de cocktails, maar ook naar de hobby's en sport. Ook zien we dat fashionartikelen, de fashionbag, het heel goed doen. Vorig jaar was in één keer de citroen waanzinnig populair. Soms komen er in één keer dingen op waarvan je denkt: huh?. Ook wisselt het per land. In Korea verkopen we heel veel Hello Kitty en in Duitsland zijn het meer food gerelateerde ornamenten die goed verkopen.'

Wat betreft de collectie van 2024: Kun je al een tipje van de sluier oplichten?  
Loesje: 'Voor Nederland hebben we veel landmarks. We hebben veel Nederlandse gebouwen gemaakt. Food verkoopt ook altijd heel goed. We zijn daarom verder in het Nederlandse food gegaan: een boterham met hagelsag zit erbij volgend jaar. Dat is echt heel funny, want we hebben nu veel buitenlandse klanten gehad en die kijken allemaal naar de boterham met hagelslag en de tompouce. We hebben nog meer fashion, veel selfcare en selflove, dus vitamindrops voor je gezicht en een face cleaner. We moeten elk jaar vernieuwen en nieuwe dingen brengen die op dat moment spelen. In mijn eerste jaar was ik bang en dacht ik: wat ga ik volgend jaar weer bedenken?, maar het komt eigenlijk altijd vanzelf. Ik ben er dus inmiddels niet meer bang voor. Het komt altijd goed.'