De kunst van verbinding: bezoek nu de tentoonstelling Soulmates in CODA museum

In CODA Museum is tot en met 14 januari 2024 de tentoonstelling Soulmates te bezoeken, met het werk van wijlen Jelle Kampen en Lucy Sarneel. De tentoonstelling laat zien dat zij, ondanks gescheiden kunstenaarspraktijken, zielsverwanten waren. 

Toen Jelle Kampen (1956-2022) in de jaren tachtig de wereld introk als beeldend kunstenaar wilde hij, tegen de stroom in, vooral ‘duidelijke’ beelden maken. Zijn inspiratie vond hij niet alleen in kunsthistorische iconen, maar ook in beeldmerken en logo’s uit de commerciële sector. Muziek en literatuur waren eveneens belangrijke interessegebieden en zijn nieuwsgierige, onderzoekende geest maakte dat ook maatschappelijke thema’s onderdeel waren van zijn artistieke wereld. Jelle Kampen was de echtgenoot van beeldend kunstenaar en sieradenmaker Lucy Sarneel (1961-2020). Soulmates brengt niet alleen de veelzijdigheid van Kampen in beeld, maar toont ook dat Lucy Sarneel en hij, ondanks een strikt gescheiden kunstenaarspraktijk, zielsverwanten waren. 

Abstract-figuratief
Jelle Kampen keek met een brede, open blik naar de wereld en beeld, taal, verhalen en de transformatie daarvan waren de belangrijkste thema’s in zijn werk. Hij had weinig aandacht voor culturele makelaars en vond de tijd in zijn atelier te kostbaar om te verspillen aan pr en marketing van zijn werk. De enige locaties waar hij zijn werk periodiek tentoonstelde, waren de presentatieruimte van het voormalige Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam, WG Kunst, en zijn eigen atelier. In openbare collecties was zijn werk nauwelijks aanwezig. De monumentale wandschilderingen die hij maakte voor het Cortile-gebouw in Amstelveen zijn gerestaureerd, maar zijn kunstwerk voor het Olympisch Stadion werd onlangs helaas overschilderd. Kampen werkte in deze opdrachten samen met Galerie Maria Chailloux, die hem en zijn werk van 1991 tot en met 2006 vertegenwoordigde. Toen hij in mei 2022 onverwacht overleed, was hij bezig met de voorbereidingen voor de tentoonstelling Personal Landscapes & Living Rooms in de galerie van het Wilhelmina Gasthuis; de plek waar hij sinds 1984 ook woonde en werkte. Hier ontmoette hij zijn vrouw, kunstenaar en sieraadontwerper Lucy Sarneel, en hun twee dochters zijn hier geboren. Jelle en Lucy doorliepen beiden de Rietveld Academie. Jelle studeerde aan de afdeling schilderen en vrije grafiek en Lucy volgde de sieraadopleiding.

Jelle Kampen kende de kunstgeschiedenis goed, gaf er les in en putte eruit. Hij werkte vanuit of op basis van iconen – de twintigste-eeuwse klassieken als Matisse, Mondriaan, Rousseau, Willink en Dalí – maar ook vanuit andere bronnen zoals DNA-structuren. Zijn werk is letterlijk en figuurlijk gelaagd en zijn oeuvre kenmerkt zich door een heel eigen handschrift en beeldtaal die zijn kracht als verhalenverteller tonen. Met zijn werk daagde hij de beschouwer voortdurend uit. De duidelijke beelden die hij aan het begin van zijn carrière zo graag wilde maken, verwerden in de loop der tijd tot uitvergrote details die niet meteen als figuratie te lezen zijn. Denk aan menselijke organen of delen van het skelet zoals rugwervels en het strottenhoofd, waarbij hij behalve penselen ook vingers en vuisten gebruikte als spons waardoor een Rorschach-achtig effect ontstond. Vanaf 2012 werd zijn werk meer autobiografisch. Zijn heden en verleden vertaalde hij naar abstract-figuratieve beelden en zijn kwetsbare longen en beademing werden onderdeel van zijn werken. De zichtbare vorm verwees naar zaken die we niet zien of niet kunnen duiden zonder de context te kennen, zoals het zelfportret met pillenstrips als gestileerde vorm. 

Veelzijdig
Niemand kon bevroeden dat de tentoonstelling Personal Landscapes & Living Rooms van Jelle Kampen in mei 2022 bij WG Kunst ook zijn afscheidstentoonstelling zou worden. Inmiddels is zijn oeuvre door aankopen en een schenking van de dochters onderdeel geworden van de CODA collectie. Daarmee is zijn werk ook openbaar kunstbezit. Carin Reinders, directeur van CODA: ‘En dat is belangrijk, want Jelle Kampen is een veelzijdige, interessante kunstenaar en zijn werk moet de wereld in. Zijn knipsels zijn zo authentiek en zijn werken op papier passen perfect in de collectie van CODA.’ 

Het oeuvre van Lucy Sarneel is ruim vertegenwoordigd in de collectie van CODA. In 2017 programmeerde het museum de tentoonstelling Private Territory in Public, die aangeduid werd als een ‘mid-career’ tentoonstelling omdat verondersteld werd dat er nog decennialang prachtig werk zou volgen. Lucy overleed echter in 2020. coda-apeldoorn.nl