Hemelse beeldhouwwerken aan het water (1)
Millesgården ligt op het lommerrijke eiland Lidingö, hoog op een klif en met een weids uitzicht over het Värtanmeer. In de verte zie je de passagiersschepen naar Helsinki en St. Petersburg vertrekken. Het is een kunstwerk op zich. Brede trappen en bordessen verbinden drie terrassen met elkaar, waarop meer dan tweehonderd beeldhouwwerken, waarvan zesentwintig als fontein, te zien zijn. De terrassen worden omgeven door weelderige tuinen en bloemperken. In de zomer hangt overal de geur van kamperfoelie, rozen en jasmijn begeleid door het klaterende geluid van de fonteinen. Een briesje, afkomstig van het water dat Lidingö zorgt voor verkoeling terwijl je een plekje in de schaduw kunt zoeken onder de bomen. Het domein beslaat maar liefst 18.000 vierkante meter.
Internationale roem
Carl Milles (1875-1955) is Zwedens meest gevierde beeldhouwer. Behalve in zijn geboorteland werkte hij in Parijs, München, Rome en in de Verenigde Staten. Hij vergaarde vooral roem met zijn sculpturen in de vorm van fonteinen. Milles' beeldhouwwerken zijn over de hele wereld verspreid te zien: van Stockholm tot Tokio en van Melbourne tot Antwerpen (beeldenpark Middelheim). Ook was hij een veelgevraagd spreker, tot in China toe. De meeste opdrachten ontving hij echter in Zweden en in de Verenigde Staten, waar hij als hoogleraar aan de kunstacademie van Cranbrook doceerde.
'Carl Milles, een spiritueel man, wist op volstrekt unieke wijze de klassieke beeldhouwkunst met de noordelijk beeldhouwkunst te verbinden', zegt Randy Jämtlid namens Millesgården. Zijn werk spreekt veel generaties aan. Hij liet zich inspireren door Griekse en Romeinse mythen en Noorse sagen. Daarnaast had astronomie zijn belangstelling. Opvallend is dat hij in Amerika vooral als een art deco-kunstenaar wordt gezien, maar pas na zijn dood.'
Benedenterras. Angels Musicians, 1949-1950. (Foto: Yanan Li)
Overal hangt onmiskenbaar een Italiaanse mediterrane sfeer. (Foto: Lars Ekdahl)
Beeldentuin
In 1905 trouwt de beeldhouwer met de Oostenrijkse portretschilder Olga Granner (1874-1967) die hij in Parijs had leren kennen. Samen kopen ze een stuk land op Lidingö waar ze hun droom - een huis met voor beiden een eigen atelier - op een klif willen verwezenlijken. Jämtlid: 'Als voorbeeld diende Hvitträsk, de hooggelegen villa die de Finse architect Eliel Saarinen buiten Helsinki had laten bouwen.' Twee jaar later kan het echtpaar Millesgården betrekken. Het gaat goed met de carrière van Milles waardoor hij in staat is om zijn beeldentuin steeds verder uit te breiden.
Het echtpaar zou tot 1931 wonen en werken op Millesgården, totdat Saarinen zijn vriend in 1931 overhaalt om naar Cranbrook te komen waar Carl en Olga tot 1951 zullen blijven. In 1936 schenken ze het domein aan het Zweedse volk en wordt Millesgården een stichting. Sinds die tijd is de tuin een trekpleister voor talloze bezoekers uit binnen- en buitenland.
Alle jaargetijden
Een oase op een zinderende zomerdag, dat is Millesgården. 'Maar vlak de andere jaargetijden niet uit', zegt Randy Jämtlid. 'Niet voor niets zijn we het hele jaar geopend. Kom terug in de herfst als er geen waterlelies, maar gouden bladeren in de bassins drijven. In de winter als de schaatsende engelen zich met een laagje sneeuw op hun hoofd over het ijs voortbewegen. Of bezoek Millesgården in de lente als jonge eendjes in de vijvers zwemmen en alle bloemperken voorzichtig beginnen te kleuren.' millesgarden.se
Europa and the Bull, 1926. (Foto: Lars Ekdahl)
Gepubliceerd in Residence No.7/8 verkrijgbaar online.
Credits
Samenstelling en tekst Mariëtte Schrader