3 vragen aan Joost van Bleiswijk & Kiki van Eijk
Laten we eerlijk zijn. We zijn van het Rijksmuseum inmiddels wel wat gewend. Dat begon met de heropening van het museum in 2013. Toen bleek dat de muren – die in veel musea doorgaans wit zijn – grijs waren geverfd. En ook tijdens exposities pakt het museum uit, zoals onlangs nog bij de modetentoonstelling New for Now waar ovalen en andere figuren de muren sierden.
Maar voor de expositie Azië > Amsterdam, luxe in de Gouden Eeuw pakt het museum wel heel groots uit. Designers Joost van Bleiswijk en Kiki van Eijk werd gevraagd de muren van vierduizend vierkante meter museumvloer in de Philipsvleugel van een indrukwekkend behang te voorzien. Residence ging met het duo in gesprek.
Dat was zeker een behoorlijke klus…
Van Eijk: ‘Het was een heel bijzondere en intrigerende klus. Echt een eer om te doen ook. Het behang waarvoor we hebben gekozen, is van vinyl en met lijm aangebracht in banen van wel vijf meter lang. We hebben het zelf gelukkig niet hoeven doen. Het bedrijf dat het behang heeft geprint, heeft het aangebracht. In ongeveer vier dagen tijd hebben ze met vijftien mensen alle tien de zalen van boven tot onder voorzien van ons werk.’
Van Bleiswijk: ‘Om tot een thema te komen, zijn we gaan kijken naar wat paste binnen het concept van de tentoonstelling. Zo kwamen we op de horizon uit. Die zie je in iedere zaal terugkomen. Overal loopt hij op dezelfde hoogte door, bijna als een soort lambrisering. Het thema past heel erg bij de Gouden Eeuw waarin het heel erg ging om je horizon verbreden en wegvaren naar de horizon. In elke zaal hebben we gekozen voor een andere horizon en een ander thema. Zo zie je in de eerste zaal de zee met de wolken erboven, de patronen in de tweede zaal zijn afgeleid van lakleer en in de derde zaal zie je aan de horizon het land met daarboven de bergen.’
Hoe hebben jullie de patronen gekozen?
Van Eijk: ‘Samen met curatoren Jan van Campen en Femke Diercks hebben we naar de hoofdthema’s in iedere zaal gekeken en van de schilderijen en objecten die er te zien zijn. Ik had wel snel in mijn hoofd dat ik iets in aquarel wilde schilderen. Uiteindelijk heb ik kleine schilderingen gemaakt in een schaal van 1 op 100. Die hebben we in een heel hoge resolutie laten fotograferen. Daardoor hebben we de patronen zo op kunnen blazen. Je ziet nu alleen maar een impressie van wat het zou kunnen zijn en dat is denk ik goed.’
Van Bleiswijk: ‘Het behang gaat nu niet de concurrentie met de kunstwerken aan. Als het behang gedetailleerder zou zijn, krijg je dat wel en vallen de schilderijen weg. Nu word je erin gezogen, is het een ervaring.’
Wat heeft voor inspiratie gezorgd?
Van Eijk: ‘We hebben geen enkel patroon letterlijk uit de tentoonstelling overgenomen. Wel heb ik veel historische werken en boeken bekeken. Daardoor ben ik geïnspireerd geraakt en heb ik mijn eigen interpretatie aan het patroon kunnen geven. Niets is gekopieerd, dat wilde ik niet, maar je zou wel bepaalde stijlen kunnen herkennen.’
Van Bleiswijk: ‘Het moest geen zoekplaatje worden, maar je zou wel zoiets tegen kunnen komen op een schilderij of in een kleed. Een museum moet meer zijn dan een opsomming of aaneenschakeling van losse elementen. Dat voel je hier. Het is een beleving zonder dat het kermis wordt. Het is alsof je in een boek wordt meegenomen. Elke zaal is weer een ander hoofdstuk. We hebben geprobeerd om de kleuren en patronen van de zalen af te wisselen. De een is wat bombastischer, de andere wat rustiger.’
Van Eijk: ‘Het is bijna zoals een muziekstuk, dat gaat ook op en neer. We hebben ook goed naar de kleuren gekeken en de contrasen. Zoals groen met rood in de derde zaal. We hebben zelf al veel door Azië gereisd en alle uithoeken daar wel zo’n beetje gezien. In dat opzicht paste deze opdracht meteen heel erg bij ons. We hebben er een half jaar aan gewerkt en hier al veel rondgelopen, maar toch is er nog zo veel te zien en te ontdekken. Telkens kom ik weer nieuwe details tegen.’
Wie zijn?
Joost van Bleiswijk en Kiki van Eijk werken samen maar hebben ook elk hun eigen collecties, werk en klanten. Hun werk is divers. Ze ontwerpen producten, maar ook interieurs. Voor de tentoonstelling Azië > Amsterdam, luxe in de Gouden Eeuw ontwierpen ze voor tien zalen van het Rijksmuseum een uniek behang. Ook de sokkels en steunen waarop veel objecten, zoals porselein en lakkasten tentoon zijn gesteld, werden door het duo ontworpen.
De expositie Azië > Amsterdam, luxe in de Gouden Eeuw is vanaf 17 oktober te zien in het Rijksmuseum in Amsterdam.
Fotografie: Rijksmuseum, Erik Smits Portret: Lisa Klappe
Tekst: Simone Lautenbach
