400 jaar mode in het Rijks
Het Rijksmuseum presenteert met New for Now voor de eerste keer een deel van zijn collectie kostuum- en modeprenten. Borstlap selecteerde samen met Els Kraak, conservator Iconografische Collecties van het museum, driehonderd prenten. Ze laten de verandering van de vrouwen- en mannenmode van 1600 tot de eerste helft van de twintigste eeuw en de ontwikkeling van modetijdschriften zien zoals wij die vandaag de dag kennen. (Wist je dat het Rijksmuseum ook een indrukwekkende fotografiecollectie in bezit heeft?)
Philipsvleugel
Behalve een aandeel in de samenstelling van de tentoonstelling is Borstlap verantwoordelijk voor alles wat je ziet in de drie museumzalen die in de Philipsvleugel voor New for Now zijn vrijgemaakt. ‘Behalve wat in de lijsten hangt’, grapt hij. Maar zelfs de naam van de tentoonstelling en de merchandising werden door hem bedacht en vormgegeven.
Links: de ovalen die op de muur geschilderd zijn hebben elk een thema. Rechts: prent van Marie-Antoinette. Foto's: Simone Lautenbach
In de eerste zaal die je binnenstapt, met als thema de achttiende eeuw, liet hij de muren zachtgroen schilderen. Al was dat niet eenvoudig. ‘Zo’n zaal is best nog een gedoe om te schilderen. Ik ben zeven keer terug geweest voor ik uiteindelijk de goede kleur verf had. Mintgroen vond ik al snel te fel, te licht of te retro…het moest dit zijn. Ik ben erg perfectionistisch, maar ik ben er nu heel blij mee’, zegt hij.
Marie-Antoinette
De muren zijn echter niet van top tot teen groen geverfd, maar voorzien van ovalen waarin prenten zijn opgehangen. ‘Elk ovaal heeft zijn eigen thema, in de ene zien we Marie-Antoinette terug en de ander gaat over pruiken. We schotelen het publiek hapklare brokken voor. Mensen hebben soms al twee uur achter de kiezen hier dus hoeveel kun je dan nog hebben. Daar moet je rekening mee houden.’
<iframe src="https://player.vimeo.com/video/130529469" width="500" height="281" frameborder="0" webkitallowfullscreen mozallowfullscreen allowfullscreen></iframe>
Heg
In dezelfde zaal plaatste Borstlap ook een metershoge, groene heg. Geen kunstexemplaar, maar een echte heg. ‘Het probleem met prenten is dat ze vaak niet zo groot zijn. Ik vind het vervelend om door een museum te lopen waar ze gewoon maar over de muren zijn uitgesmeerd en waar je niet weet waar je naartoe moet’, aldus Borstlap. Daarom creëerde hij grote focuspunten, zoals de heg.
‘Je wordt daardoor een beetje naar de werken toe gemanouvreerd. De zalen in het Rijksmuseum zijn best wel breed, als je ze helemaal open laat, kun je je soms best wel lost voelen. Nu is er een soort route langs de werken en word je gedwongen om een pad te kiezen.’
Maar er zit nog een verhaal achter het plaatsen van de heg. De achttiende eeuw is het tijdperk van het paleis van Versaille, met zijn enorme tuinen en immense heggen. ‘Vrouwen gingen in die tijd voor het eerst naar buiten om hun kleding te showen en te flanneren. Daarvoor mochten ze niet eens naar buiten van hun man. Vandaar de heggen, zodat de ‘viespeuken’ van buiten niet mee konden gluren’, vertelt Borstlap.
Foto: Simone Lautenbach
Piet Paris
Opvallend zijn ook de werken die modeillustratoren Piet Paris en Quentin Jones voor de tentoonstelling ontwierpen. ‘Ik wilde geen Piet Paris plat aan de muur hebben. Dat is te makkelijk’, zegt Borstlap. Uiteindelijk resulteerde dat in een soort flipboard waarin Paris vijf eeuwen aan sillouetten toont.
‘Een prentenkabinet is natuurlijk niet het meest sexy voor een museum om mee naar buiten te komen. Deze gaat over mode dus dan heb je wel een haakje, maar je bent er nog niet. Wat ik met mijn aanpak wil laten zien is de link tussen wat modeillustratoren nu doen en wat er in het verleden gebeurde. Ze zijn er driehonderd jaar later nog steeds. Ze werken op een andere manier, maar eigenlijk komt het wel op hetzelfde neer.’
Création Paul Poiret, 1925, Rijksmuseum
Wie is Christian Borstlap?
Christian Borstlap heeft in Amsterdam zijn eigen studio Part of a Bigger Plan. Hij is art-director, designer, illustrator en filmmaker. Hij werkt onder meer voor Louis Vuitton, Christian Dior, Maison Schiaparelli, G Star Raw en behalve in het Rijksmuseum was zijn werk ook al te zien in het Musée des Arts Décoratifs in Parijs.
Tekst: Simone Lautenbach
Hoofdfoto: Le Journal des Dames et des Demoiselles, octobre 1859, No. 577 : Edition Belge. Toilettes de la Maison R. Lhopiteau, Rijksmuseum
